Το ελαιόλαδο, ή «το χρυσό υγρό» κατά τον Όμηρο, αποτελεί τον βασικό πυλώνα της Μεσογειακής Διατροφής και είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την μακροζωία και την υγεία των κατοίκων της Μεσογείου. Η υπέροχη γεύση του, οι πολύτιμες ιδιότητες καθώς και η θρεπτική του αξία το έχουν καταστήσει αναπόσπαστο κομμάτι στη ζωή και στη διατροφή μας.

Η διατροφική αξία του ελαιόλαδου οφείλεται κατά κύριο λόγο στη χημική του σύσταση. Το ελαιόλαδο περιέχει λιπαρά οξέα τα οποία διακρίνονται σε τρία είδη: κορεσμένα, μονοακόρεστα και πολυακόρεστα. Διαφοροποιείται από τα άλλα έλαια καθώς περιέχει μονοακόρεστα λιπαρά οξέα σε ποσοστό 83% (τα λεγόμενα «καλά» – ωφέλιμα λιπαρά), όπως είναι και το βασικό συστατικό του, το ελαϊκό οξύ. Η υψηλή του περιεκτικότητα σε αυτό το οξύ είναι που το κάνει ανθεκτικό στην οξείδωση. Τα υπόλοιπα λιπαρά οξέα του ελαιολάδου είναι πολυακόρεστα (λινολεϊκό οξύ, λινολενικό οξύ) και ελάχιστα κορεσμένα. Αυτή η ποσοστιαία σύνθεση λιπαρών οξέων είναι που έχει συνδεθεί με τη διατήρηση της υγείας του καρδιαγγειακού συστήματος και δίνει στο ελαιόλαδο τη μοναδική βιολογική του αξία. .

Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι διεθνείς οργανισμοί, όπως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας και η Αμερικανική Καρδιολογική Εταιρεία, συστήνουν την αντικατάσταση των κορεσμένων λιπαρών (ζωικά λιπαρά) από μονοακόρεστα (ελαιόλαδο) και πολυακόρεστα λιπαρά οξέα (μαλακές μαργαρίνες, ξηροί καρποί, ψάρια). Μελέτες έχουν δείξει ότι με αυτόν τον τρόπο παρατηρείται να βελτιώνεται το λιπιδαιμικό προφίλ.

Επιπλέον, στο λάδι περιέχονται και πολύ σημαντικές βιταμίνες όπως είναι η βιταμίνη Ε η οποία δρα ως αντιοξειδωτικό και συνδέεται επίσης με τη διατήρηση της υγείας της καρδιάς προστατεύοντας τις αρτηρίες από την σκλήρυνση. Η αντιοξειδωτική δράση της βιταμίνης Ε έχει συσχετιστεί επίσης και με την πρόληψη της πρόωρης γήρανσης και με την προστασία από εκφυλιστικές παθήσεις όπως η νόσος του Alzheimer.

Οι πολυφαινόλες, το σκουαλένιο και το β-καροτένιο που εμπεριέχονται στο ελαιόλαδο είναι και αυτά αντιοξειδωτικά, προστατεύουν την ποιότητα του ελαιολάδου, επηρεάζουν το άρωμα και τη γεύση του, και, μαζί με τα μονοακόρεστα λιπαρά παίζουν σημαντικό ρόλο στις ευεργετικές ιδιότητες με θετικά αποτελέσματα για την υγεία. Οι στερόλες και οι τερπενικές αλκοόλες βοηθούν στην απομάκρυνση της χοληστερόλης και οι χρωστικές ουσίες (β-καροτίνη, α-χλωροφύλλη, β-χλωροφύλλη) βοηθούν στον μεταβολισμό.

Αναμφισβήτητα το ελαιόλαδο αποτελεί την καλύτερη επιλογή λιπαρής ουσίας, αφού παράγεται με φυσικό τρόπο και αφομοιώνεται ικανοποιητικά από τον ανθρώπινο οργανισμό. Ωστόσο επειδή είναι λιπαρή ουσία είναι πλούσιο σε θερμίδες, γι’ αυτό και είναι σημαντικό να δίνουμε έμφαση στην ποσότητα του ελαιολάδου που καταναλώνουμε. Παρόλα αυτά είναι ένα θρεπτικότατο τρόφιμο, το οποίο στις σωστές αναλογίες, πρέπει απαραίτητα να περιλαμβάνεται στο καθημερινό διαιτολόγιο του ανθρώπου.